سرطان پوست شایع ترین نوع سرطان است، که البته قابل درمان می باشد. تقریباً همه سرطان های پوستی در صورت تشخیص به موقع بیش ترین شانس را برای درمان موفقیت آمیز دارند. سرطان پوست در درجه اول در مناطقی از پوست که بیش تر در معرض آفتاب است از جمله پوست سر، صورت، لب ها، گوش ها، گردن، سینه، بازوها و دست ها ایجاد می شود.
سرطان پوست چیست؟
به جهشی که در DNA سلول های پوستی رخ می دهد، سرطان پوست می گویند. این جهش ها باعث می شوند، سلول ها از کنترل خارج شده و رشد غیر طبیعی داشته و توده ای بزرگ را تشکیل دهند. اغلب به دلیل قرار گرفتن در معرض اشعه (UV) می باشد.
عوامل خطر ابتلا به سرطان چیست؟
- قرار گرفتن در برابر اشعه (UV)
- قرار گرفتن در معرض مواد سمی
- افرادی که در اثر بیماری، سیستم ایمنی ضعیفی دارند. مثال: افرادی که پیوند اعضا انجام داده اند و افراد مبتلا به ایدز.
- ژنتیک نقش موثری در انتقال بیماری دارد. اگر وابستگان درجه 1 دارای این نوع بیماری باشند، احتمال بیش تری در مورد ابتلا به آن وجود دارد.
- احتمال ابتلا به سرطان پوست در افراد با پوست روشن بسیار بیش تراز افراد با پوست تیره است.
- سابقه آفتاب سوختگی، داشتن یک یا چند تاول آفتاب سوختگی در کودکی یا نوجوانی خطر ابتلا به سرطان پوست را در بزرگ سالی افزایش می دهد.
- آب و هوای آفتابی، افرادی که در آب و هوای آفتابی و گرم زندگی می کنند، بیش تر از افرادی که در آب و هوای سرد زندگی می کنند، در معرض سرطان هستند.
انواع سرطان پوست
سه نوع عمده سرطان پوست و علائم آن، عبارت اند از:
1- کارسینوم سلول بازال (سرطان سلول پایه ای)
سرطان سلول بازال باعث آسیب در مناطقی از بدن مانند صورت و گردن که بیش تر در معرض آفتاب هستند، می شود. خوشبختانه سرعت رشد آن آهسته است و قابل گسترش و یا منجر به مرگ نمی باشد.
علائم کارسینوم سلول بازال
- ضایعه ای مسطح، گوشتی یا زخم مانند
- زخم خونریزی دهنده که پس از بهبود، مجددا زخم برمی گردد.
2- کارسینوم سلول سنگ فرشی
این نوع سرطان به شکل توده ای بر آمده و بدون درد می باشد. شکل ظاهری توده براق و عروق خونی کوچکی روی آن دیده می شود. احتمال رشد و تکثیر آن بسیار زیاد است.
علائم سلول سنگ فرشی
- گره ای محکم و قرمز
- ضایعه ای پوسته پوسته
3- ملانوم
ملانوم ها تهاجمی ترین نوع سرطان پوستی هستند و می توانند در هر نقطه از بدن ایجاد شوند، ملانوم در مردان اغلب در صورت یا تنه ظاهر می شود. در زنان اغلب ناحیه پایین پا ایجاد می شود. 20 الی 30 % از ملانوم ها از خال ها شروع می شوند.
علائم ملانوم
- یک لکه قهوه ای بزرگ که درون آن لکه های کوچک تیره تر قرار دارد.
- خال هایی که تغییر رنگ می دهد یا خونریزی می کند.
- یک ضایعه کوچک با لبه هایی نامنظم و قسمت هایی که به رنگ قرمز، صورتی، سفید، آبی و یا سیاه به نظر می رسد.
- ضایعه ای دردناک همراه با خارش یا خون ریزی
- ضایعات تیره روی کف دست و پا، نوک انگشتان یا در غشاهای مخاطی پوشاننده دهان، بینی، واژن یا مقعد دیده می شود.
3 نوع سرطان که کم تر شایع می باشد
در ادامه به توضیح مختصری درباره آن ها می پردازیم:
1- سارکوم کاپوسی
این نوع سرطان پوست در رگ های خونی پوست ایجاد می شود و باعث ایجاد لکه های قرمز یا بنفش روی پوست می شود. در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند افرادی که پیوند اعضا انجام داده اند و افراد مبتلا به ایدز) احتمال ابتلا به سارکوم کاپوسی بیش تر از سایر افراد می باشد.
2- سرطان سلول مرکل
باعث ایجاد گره های محکم و براق در پوست می شود. اغلب در ناحیه سر و گردن ایجاد می شود.
3- سرطان غده سباسه
این نوع سرطان اغلب از غدد چربی پوست نشأت می گیرد. معمولاً به صورت گره های سفت و بدون درد به نظر می رسد و ممکن است در هر جایی ایجاد شود، اما بیش تر در پلک دیده می شود، جایی که اغلب با دیگر مشکلات پلک اشتباه گرفته می شود.
راه های پیش گیری از سرطان پوست چیست؟
- اجتناب از قرار گرفتن در معرض اشعه (UV)
- استفاده از ضدآفتاب، سعی کنید حتی در روزهای ابری هم از ضد آفتاب استفاده کنید و در زمان استفاده هر 2 ساعت یک بار آن را تجدید کنید.
- استفاده از عینک آفتابی را فراموش نکنید. از عینکی استفاده کنید که اشعه UVA و UVB را مسدود می کند.
- اجتناب از تخت های برنزه کننده، چراغ های مورد استفاده در تخت های برنزه اشعه ماوراء بنفش ساطع می کنند و می توانند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند.
- از داروهای حساس به آفتاب آگاه باشید. برخی از داروها از جمله آنتی بیوتیک ها، می توانند پوست شما را نسبت به نور خورشید حساس کنند.
راه های درمان سرطان پوست چیست؟
درمان به شیوه های مختلفی صورت می پذیرد.
- عمل جراحی (برداشتن توده)
- پرتو درمانی
- مصرف داروهای موضعی، مانند فلوروراسیل (اما این شیوه کم تر انجام می شود)
درمان ملانوم می تواند ترکیبی ازعمل جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی و درمان موضعی باشد.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
سرطان انواع مختلفی دارد که علائم هر کدام متفاوت است، در صورت داشتن توده، برجستگی، لکه، زخم یا سایرعلائم پوستی که تغییرات ناگهانی داشته و یا جدیدا ایجاد شده و یا به هر دلیل دیگری شما را نگران می کند، مراجعه به پزشک ضروری است.
