بی حسی، گزگز و سوزن سوزن شدن، احساس خارش غیر عادی است که می تواند در هر قسمتی از بدن شما اتفاق بیفتد. افراد معمولا این احساسات را در دست ها، پاها و بازوها تجربه می کنند. عوامل زیادی می توانند باعث بی حسی و سوزن سوزن شدن شوند، از جمله نشستن طولانی مدت به صورت ضربدری یا خوابیدن روی بازو.
اگر بی حسی و گزگز ادامه داشته باشد و دلیل واضحی برای آن وجود نداشته باشد، می تواند نشانه ای از یک بیماری یا آسیب باشد، مانند مولتیپل اسکلروزیس یا سندرم تونل کارپال.
اصطلاح پزشکی برای بی حسی و سوزن سوزن شدن “پارستزی” است.
چه عواملی باعث بی حسی و گزگز می شود؟
عوامل زیادی می توانند باعث بی حسی و سوزن سوزن شدن شوند، از جمله برخی داروها. گاهی اوقات کارهایی که ما هر روز انجام می دهیم می توانند باعث بی حسی شوند، از جمله نشستن یا ایستادن طولانی مدت در یک وضعیت، نشستن به صورت ضربدری یا خوابیدن روی بازو.
همه این ها نمونه هایی از فشار بر اعصاب است. هنگامی که حرکت می کنید، بی حسی بهتر می شود.
شرایط متعددی وجود دارد که می تواند باعث احساس بی حسی و سوزن سوزن شدن شود، مانند:
- نیش حشرات
- سموم موجود در غذاهای دریایی
- سطح غیر طبیعی ویتامین B-12، پتاسیم، کلسیم یا سدیم
- پرتو درمانی
- داروها به خصوص شیمی درمانی
گاهی اوقات، یک آسیب خاص می تواند باعث بی حسی یا سوزن سوزن شدن شود، مانند عصب آسیب دیده در گردن یا فتق دیسک در ستون فقرات.
ایجاد فشار بر روی عصب یک علت شایع است. سندرم تونل کارپال، بافت اسکار، رگ های خونی بزرگ شده، عفونت یا تومور همگی می توانند بر عصب فشار وارد کنند. به همین ترتیب، التهاب یا تورم نخاع یا مغز می تواند بر یک یا چند عصب فشار وارد کند.
آسیب به پوست از طریق بثورات، التهاب یا جراحت یکی دیگر از دلایل بی حسی یا گزگز است. شرایطی که می تواند باعث این نوع آسیب شود عبارتند از سرمازدگی و زونا (بثورات دردناک ناشی از ویروس آبله مرغان).
بیشتر بخوانید: زونا چیست؟ علت ایجاد و روش درمان آن چگونه است؟
برخی از بیماری ها به عنوان یک علامت، بی حسی یا گزگز ایجاد می کنند. نمونه هایی از این بیماری ها عبارتند از:
- دیابت
- نوروپاتی
- میگرن
- پدیده رینود
- اسکلروز چندگانه
- سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (سکته مغزی کوچک)
- تشنج
- سخت شدن سرخرگ ها
- تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید، تیروئیدیت هاشیموتو)
تشخیص
برای تشخیص علت بی حسی و سوزن سوزن شدن، پزشک سابقه پزشکی فرد را بررسی می کند، یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و در مورد علائم فرد از او سوال می پرسد. سپس ممکن است آزمایش هایی مانند آزمایش خون را برای تأیید یا رد علل احتمالی تجویز کنند.
در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایش های بیشتری مانند MRI یا سایر آزمایش های تصویربرداری را درخواست کند. مطالعات الکترومیوگرافی و هدایت عصبی می تواند به ارزیابی میزان و نوع آسیب عصبی کمک کند به خصوص زمانی که نوروپاتی باعث سوزن سوزن شدن می شود.
درمان بی حسی و گزگز چگونه است؟
درمان بی حسی و گزگز بستگی به علت آن دارد.
ام اس (MS)
بی حسی مربوط به ام اس معمولا نسبتاً بی ضرر و بدون درد است. نیاسین، ویتامین B کمپلکس، ممکن است به کاهش التهاب و بی حسی مرتبط کمک کند.
در موارد بی حسی شدید یا دردناک، درمان ممکن است شامل دور کوتاهی از کورتیکواستروئیدها باشد که همچنین با کاهش التهاب، بهبودی را سریع تر می کند.
چندین دارو که برای درمان شرایط مختلف طراحی شده اند نیز ممکن است به کاهش بی حسی و سوزن سوزن شدن مرتبط با ام اس کمک کنند، مانند:
- گاباپنتین
- پرگابالین
- کاربامازپین
- فنی توئین
- آمی تریپتیلین، ایمی پرامین و نورتریپتیلین
روش های جلوگیری از بی حسی و سوزن سوزن شدن
بهترین راه برای جلوگیری از بی حسی و گزگز بستگی به علت آن دارد.
با این حال با رعایت برخی از عادات ممکن است بتوانید به پیشگیری یا کاهش بی حسی و سوزن سوزن شدن مرتبط با ام اس کمک کنید.
- خوردن یک رژیم غذایی کم چربی و فیبر بالا
- دریافت ویتامین D و بیوتین کافی (ویتامین B)
- انجام ورزش به طور منظم
- یادگیری راهبردهای مقابله با گرما و سرما
- داشتن برنامه خواب منظم
- محدود کردن یا اجتناب از مصرف الکل و سیگار
- مدیریت و کاهش استرس
راه کارهای پیشگیری برای شرایطی غیر از ام اس که می توانند باعث بی حسی و سوزن سوزن شدن شوند عبارتند از:
- خوردن یک رژیم غذایی کم چربی و فیبر بالا و سرشار از میوه ها و سبزیجات
- محدود کردن مصرف نمک (سدیم)
- حفظ وزن بدن و شاخص توده بدنی (BMI) سالم
- انجام 2.5 ساعت فعالیت هوازی با شدت متوسط در هفته
- محدود کردن مصرف الکل و ترک سیگار
- شستن مرتب دست ها با آب و صابون
- اجتناب از به اشتراک گذاشتن غذا یا اشیاء دیگر با افرادی که به طور بالقوه در معرض شرایط عفونی هستند
- به روز ماندن در مورد واکسیناسیون
- اجتناب از قرار گرفتن در معرض تابش
- محدود کردن حرکات مکرر دست یا مچ
- خوردن غذاهای غنی از ویتامین B12، ویتامین D، کلسیم و منیزیم یا مصرف مکمل ها
- درمان زود هنگام کمر درد و محدود کردن فعالیت هایی که درد را بدتر می کنند
- مدیریت استرس
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
همه افراد گاهی اوقات بی حسی، گزگز، سوزن سوزن شدن یا احساس سوزش را تجربه می کنند. احتمالاً زمانی که پس از مدت طولانی در یک حالت نشسته اید آن را احساس کرده اید. معمولا در عرض چند دقیقه برطرف می شود.
با این حال، اگر بی حسی و سوزن سوزن شدن بی دلیل ادامه دارد، احساس سرگیجه یا اسپاسم عضلانی دارید و یا بثورات پوستی دارید، باید با پزشک خود مشورت کنید.
اگر علائم پاهای شما هنگام راه رفتن بدتر شد یا اگر بیشتر از حد معمول ادرار می کنید به پزشک خود اطلاع دهید.
در برخی موارد، احساس بی حسی و سوزن سوزن شدن یا سوزش می تواند نشان دهنده یک آسیب جدی یا وضعیت پزشکی باشد. اگر اخیراً یکی از موارد زیر را تجربه کرده اید، به دنبال مراقبت فوری باشید:
- آسیب به پشت، گردن یا سر
- ناتوانی در راه رفتن یا حرکت
- از دست دادن هوشیاری، حتی اگر برای مدت کوتاهی باشد
- احساس سردرگمی یا مشکل در واضح فکر کردن
- لکنت زبان
- مشکلات بینایی
- احساس ضعف یا درد شدید
عوارض مرتبط با بی حسی و گزگز چیست؟
اگر احساس بی حسی و سوزن سوزن شدن دارید، ممکن است احساس، در این نواحی کاهش یابد. به همین دلیل، ممکن است تغییرات دما یا درد را احساس نکنید. به این معنی که ممکن است چیز داغی را که ممکن است پوست شما را بسوزاند و بدون اینکه متوجه داغی آن شوید لمس کنید.
همچنین ممکن است یک جسم تیز بدون اینکه متوجه شوید پوست شما را برش دهد. بنابراین مطمئن شوید که برای محافظت از خود در برابر سوختگی و سایر آسیب های تصادفی اقداماتی احتیاطی را انجام می دهید.
سخن آخر
بسیاری از بیماری ها می توانند باعث بی حسی و سوزن سوزن شدن شوند، از جمله ام اس. معمولاً شدت، فراوانی و محل علائم به علت آن بستگی دارد.
اگرچه برخی از علل هیچ درمانی ندارند، اما بسیاری از آنها علائمی دارند که موقتی و بدون درد هستند یا با مراقبت های خانگی برطرف می شوند. همچنین برخی داروها و انواع درمان می تواند به کاهش یا پیشگیری از علائم کمک کند.
افرادی که بی حسی و گزگز بی دلیل دارند، باید در اسرع وقت با پزشک مشورت کنند. بیشتر شرایط مرتبط با بی حسی و سوزن سوزن شدن با درمان سریع بهبود می یابد. به عنوان مثال، درمان سریع و به موقع ام اس می تواند به کاهش خطر عوارض شدید، به ویژه ناتوانی کمک کند.
منبع: healthline – medicalnewstoday