کرایوتراپی (سرما درمانی) چیست؟ موارد استفاده + مزایا و معایب آن

کرایوتراپی استفاده از سرمای شدید برای انجماد و برداشتن بافت غیر طبیعی است. پزشکان از آن برای درمان بسیاری از بیماری های پوستی (از جمله زگیل و منگوله های پوستی) و برخی سرطان ها از جمله: سرطان پروستات، سرویکس و کبد استفاده می کنند. به این درمان “کرایوآبلاسیون” نیز می گویند. در ادامه مقاله به توضیح بیشتری درباره چگونگی انجام آن، مزایا و معایب آن می پردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر مطلب را تا آخر بخوانید.

کرایوتراپی چیست؟

کرایوتراپی ، درمانی است که در آن پزشک شما برای سرمازدگی و تخریب بافت غیر طبیعی از سرمای شدید استفاده می کند. ارائه دهنده شما برای ایجاد سرمای شدید از موادی مانند: نیتروژن مایع یا گاز آرگون استفاده می کند.

کرایوتراپی می تواند برای درمان انواع بیماری های پوستی مانند: منگوله های پوستی، زگیل و برخی سرطان ها از جمله: سرطان پروستات و کبد استفاده شود. استفاده از این شیوه درمان می تواند بافت را در خارج (روی پوست) و در داخل (داخل بدن) درمان کند.

موارد استفاده از سرما درمانی

سرما درمانی یک درمان کم تهاجمی است. این نوع درمان، بافت آسیب دیده یا انواع بیماری های پوستی را از بین می برد. سرما درمانی معمولاً بدون جراحی انجام می شود. اکثر افراد به سرعت و با درد کمی بهبود می یابند. ارائه دهنده شما ممکن است سرما درمانی را برای موارد زیر توصیه کند:

• سرطان استخوان
• سرطان دهانه رحم، سرطان کبد یا سرطان پروستات
• سلول های پیش سرطانی در دهانه رحم (انتهای پایین رحم)
• بیماری های پیش سرطانی پوست و سرطان های پوستی اولیه از جمله: کارسینوم سلول سنگفرشی و سرطان سلول پایه
• رتینوبلاستوما (سرطان شبکیه چشم در کودکان)
• بیماری های پوستی مانند: زگیل، منگوله های پوستی یا لکه های تیره

سرما درمانی چگونه باعث درمان می شود؟

در طول کرایوتراپی ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی، سرما شدید را به ناحیه تحت درمان (بافت غیر طبیعی) اعمال می کند. سلول ها نمی توانند از این سرمای شدید جان سالم به در ببرند. بنابراین از بین خواهند رفت.

• در سرما درمانی خارجی، پس از اعمال مواد کرایوتراپی بر روی سطح پوست، این مواد باعث ایجاد تاول و جدا شدن پوست یخ زده می شود تا پوست جدید و سالم رشد کند.
• در طی کرایوتراپی داخلی نیز هنگامی که سلول های غیر طبیعی منجمد می شوند و می میرند، سیستم ایمنی بدن شما به پاکسازی بافت از بدن کمک می کند.

انواع مواد تشکیل دهنده سرما درمانی

ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما می تواند برای اعمال سرمای شدید از موارد زیر استفاده کند. در برخی موارد برای حذف کامل توده یا تومور (برداشتن تمام بافت های غیر طبیعی)، ممکن است نیاز به استفاده همزمان از چند ماده سرما درمانی داشته باشید. این مواد می توانند شامل موارد زیر باشند:

• نیتروژن مایع
• اکسید نیتروژن مایع
• گاز آرگون

انواع روش های اعمال کرایوتراپی

ممکن است از خود بپرسید، ارائه دهنده خدمات درمانی من از چه روش سرما درمانی استفاده خواهد کرد؟ برای انجام این کار روش های متفاوتی وجود دارد. اما نحوه اعمال سرما توسط پزشک شما بستگی به علت و محل درمان دارد.

طریقه انجام سرما درمانی خارجی: برای انجام آن در سطح پوست (مانند: درمان زگیل یا لکه های پوستی)، معمولاً ارائه دهنده شما از یک دستگاه اسپری کننده یا یک سواب پنبه، برای اعمال عامل انجماد استفاده می کند. ارائه دهندگان معمولاً از نیتروژن مایع برای این نوع درمان استفاده می کنند.

طریقه انجام کرایوتراپی داخلی: برای انجام آن در داخل بدن (مانند: سلول های پیش سرطانی یا تومور)، ارائه دهنده خدمات از ابزاری به نام کرایوپروب استفاده می کند. کرایوپروب از طریق یک برش کوچک (جراحی محدود) در پوست شما وارد می شود. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما ممکن است از تصویر اولتراسوند برای هدایت کرایوپروپ به سمت بافت مد نظر استفاده کند.

مراقبت های قبل از انجام سرما درمانی

برای آماده سازی کرایوتراپی روی پوست ، نیاز به آمادگی خاص یا انجام کار خاصی نیست. اما برای درمان داخلی، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی قبل از انجام به شما دستورالعمل هایی می دهد تا به شما در آماده سازی کمک کند.

بنابراین ممکن است مجبور شوید مصرف برخی از داروها مانند: آسپرین یا داروهای رقیق کننده خون را چند روز قبل از عمل جراحی کرایو داخلی متوقف کنید. سایر دستورالعمل های ویژه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خوردن و نوشیدن قبل از انجام عمل ممنوع می باشد.
• همچنین، برنامه ریزی کنید تا کسی همراه شما باشد تا بعد از عمل شما را به خانه ببرد.

آیا برای تحمل آن در حین انجام، از بیهوشی یا بی حسی استفاده می شود؟

بله ممکن است در زمان سرما درمانی بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی نیز اعمال شود. البته این بستگی به محل تجمع سلول های غیر طبیعی و نوع درمان دارد. به عنوان مثال:

• بی حسی موضعی باعث بی حس شدن یک نقطه خاص می شود. بنابراین، ممکن است در اعمال خارجی از بی حسی استفاده شود.
• در حالی که سرما شدید ممکن است باعث حرکت شما شود. بنابراین، از بیهوشی عمومی در طول سرما درمانی برای خواباندن و بی حرکت بودن شما استفاده می شود.

عوارض بعد از اعمال کرایوتراپی

اگر برای درمان بیماری در سطح پوست کرایوتراپی انجام می دهید، ناحیه تحت درمان قرمز می شود و احتمالاً بعد از درمان تاول می زند. نگران نباشید، هرگونه درد خفیف بعد از سه روز از بین می رود و در صورت تاول زدن ناحیه تحت درمان، معمولاً تاول در مدت یک تا سه هفته بهبود می یابد.

پس از کرایوتراپی داخلی، ممکن است درد شدید یا درد خفیفی در ناحیه آسیب دیده تا سه روز داشته باشید. همچنین زنانی که بر روی دهانه رحم کرایوتراپی انجام می دهند، ممکن است از چند روز تا چند هفته ترشح آبکی داشته باشند.

مزایا و معایب کرایوتراپی چیست؟

کرایوتراپی یک روش درمانی کم تهاجمی است. در مقایسه با جراحی سنتی، معمولاً درد و خونریزی کمتری دارد و خطر آسیب کمتری به بافت سالم نزدیک سلول های غیر طبیعی دارد.

خطرات و عوارض کرایوتراپی کم است. اما، در برخی موارد ممکن است رخ دهد. این عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خونریزی، گرفتگی یا درد بعد از کرایوتراپی در اطراف دهانه رحم
• شکستگی استخوان
• آسیب عصبی (منجر به از دست دادن احساس می شود)
• تورم، زخم و عفونت پوست

مراقبت های بعد از اعمال کرایوتراپی

اکثر بیماری های پوستی که با کرایوتراپی درمان می شوند، پس از درمان نیازی به مراقبت خاصی ندارند. اما برخی از افرادی که تحت کرایوتراپی داخلی قرار دارند، باید فعالیت خود را برای چند روز پس از عمل محدود کنند. ارائه دهنده خدمات به شما اطلاع می دهد که چه زمانی می توانید به روال عادی خود بازگردید.

چه زمانی باید با پزشک خود تماس بگیرم؟

ارائه دهندگان خدمات درمانی بسیاری از مشکلات کرایوتراپی را با موفقیت درمان می کنند. اما، در صورت مشاهده علائم عفونت پس از کرایوتراپی، با پزشک خود تماس بگیرید. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سرخی
• چرک
• تب شدید

موارد احتیاط

• در مورد انجام آن بر روی کودکان، افراد مسن و دیابتی ها به دقت بیشتری نیاز است. زیرا آن ها در معرض خطر بیشتری (تاول و اسکار بیشتر) قرار دارند.
• همچنین استفاده آن بر روی افرادی که پوست سبزه دارند، ممکن است عوارضی بر جا بگذارد و پس از انجام سرما درمانی دچار بی رنگی پوست (هیپوپیگمانتاسیون) شوند. بنابراین، باید قبل از انجام آن با پزشک مربوطه مشورت کنید.
• در نهایت، در مناطقی که پوست به اعصاب نزدیک است (مانند: کنار انگشتان)، باید با احتیاط آن را ادامه داد.

منبع:

https://my.clevelandclinic.org